Artykuł jest dedykowany przede wszystkim nauczycielom, jednak także rodzice i uczniowie mogą z niego zaczerpnąć.
Przez kilka lat swojej praktyki zawodowej wypracowałem metodę uczenia o częściach mowy, która opiera się na… tarczy zegarowej. Od razu zaznaczę, iż nie jest to projekt zakończony, nieustannie coś w nim zmieniam na podstawie weryfikacji następującej podczas codziennej pracy.
Od pajączka do zegarka
Na samym początku, dla klasy 4, stworzyłem pajączka gramatycznego. Dzieciom przypadł do gustu, więc na bazie pięcionożnego „pajęczaka” tłumaczyłem zawiłości poszczególnych części mowy.
Mały przełom nastąpił 4 lata temu, kiedy uczennica dopytywała, co jest napisane na tablicy? Odpowiedziałem, że na godzinie dwunastej mamy taką, a taką informację. I wtedy mnie olśniło: „zegar”, a dokładniej tarcza zegarowa, wydała mi się bardziej schematyczna niż pająk.
Metoda
Założenia metody:
- Informacje o częściach mowy są podzielone na grupy.
- Dana grupa zawsze jest umieszczana na tej samej godzinie (w tym samym miejscu).
- Informacje zawarte w danej grupie odpowiadają na to samo pytanie.
Kiedy powtarzamy materiał, zadaję to samo pytanie:
- Co to jest … ? (Odpowiedź z godziny 10:00) – Tak wyszło, że zaczynam od 10:00. 😉
- O czym nas informuje? (Godz. 12:00)
- Na jakie pytania odpowiada? (Godz. 2:00)
- Jaką funkcję pełni w zdaniu? (Godz. 4:00)
- Odmienia się przez… (Godz. 8:00)
Tabela
Całość informacji można zamknąć w tabeli.
| Część mowy | Co to jest …? | O czym nas informuje? | Na jakie pytania odpowiada? | Jaką funkcję pełni w zdaniu? | Odmienia się przez… |
| Czasownik | |||||
| Rzeczownik | |||||
| Przymiotnik | |||||
| Liczebnik | |||||
| Zaimek |
Podsumowanie
- Metoda zegara ma za zadnie ułatwić naukę poprzez skojarzenie i powtarzalność.
- Nie jest przeznaczona dla wszystkich uczniów (to z pewnością), jednak sądzę, że części może pomóc (szczególnie wzrokowcom).
- Można rozszerzyć jeszcze o przysłówek.
- Ostatnio przyszedł mi do głowy pomysł, że zamiast zegara można użyć pajacyka – szczególnie chwytliwe w klasie 4.